Սույն գրքույկը հրատարակվում է Երիտասարդական ակումբների դաշնության «Ազգային-ավանդական տոնացույցը երիտասարդների մատուցմամբ» խորագրով ծրագրի շրջանակներում՝ «Բարեպաշտ սերունդ» հիմնադրամի կողմից անցկացված «Ազգային արժեքների պահպանում և տարածում» դրամաշնորհի շրջանակներում:

Հայկական ավանդական տոնացույցն իրենից ներկայացնում է ազգային տոների տարեկան շրջապտույտը: Ինչպես բոլոր ազգերի, այնպես էլ հայկական տոնացույցն իր մեջ պարունակում է բոլոր տոներն ու արարողությունները:

Փաստորեն, ազգային տոնացույցը կոչված է կարգավորելու և անաղարտ պահելու յուրաքանչյուր սերնդի դարեդար փոխանցվող ավանդներն ու ազգային արժեքները, ներգրավել նրան համայնքի կյանքի, փոխանցվող ավանդույթների մեջ և ազգային ինքնատիպ սովորույթներին հաղորդակից դարձնել: Այդ ավանդական տոների մեջ կարելի է գտնել հայ ժողովրդական իմաստնության ոսկե հատիկները, որոնք խորին հարգանք և ակնածանք են առաջացնում ազգի նկատմամբ: Ժողովուրդը, որի պատմությունը գալիս է դարերի խորքից, իր ուսերին ավելի բեռ չի բերում, այլ վերցնում է միայն ամենաարժեքավորն ու պիտանին:

Բնորոշ է և հետաքրքիր, որ այդ տոների և ազգային խաղերի հիմնական մասնակիցները երիտասարդ սերունդն է, ինչը նրանց հնարավորություն է տվել ճանաչել միմյանց, դուրս գալ «մարդամեջ», շփվել և ինքնադրսևորվել:

Հայկական տոնացույցում ներառված են հետևյալ հիմնական տոները.

• Սուրբ Ծնունդ

• Սբ. Սարգսի տոն

• Տրնդեզ

• Բարեկենդան

• Մեծ Պաս

• Ծաղկազարդ

• Ավագ շաբաթ

• Զատիկ

• Համբարձում

• Վարդավառ

• Խաղողօրհնեք

• Խաչվերաց

• Ամանոր:

Սույն ծրագրի գաղափարն առաջացել էր Գեղարդում և Գառնիում Երիտասարդական ակումբների դաշնության կողմից ավանդաբար կազմակերպվող Վարդավառ փառատոնի ընթացքում, երբ դրան իրենց ակտիվ մասնակցությունն էին բերում տարբեր մարզերի, Սփյուռքի երիտասարդները: Քննարկումներից պարզ դարձավ, որ հայապահպանության, ազգային ավանդույթների պահպանության համար երիտասարդ առաջնորդները չունեն անհրաժեշտ գիտելիքներ, հմտություններ ու կարողություններ: Նրանք ջանասիրաբար հավաքվում-նշում են ազգային տոները, ավադական ծեսերը, սակայն հիմնականում աղավաղված, աղճատված ձևով: Շատերի մոտ էլ պակասում է կազմակերպական ձիրքն ու փորձը:

Որոշվեց կազմակերպել հատուկ ուսուցողական դասընթաց, որտեղ մշակույթի ու երիտասարդական քաղաքականության ոլորտների մասնագետները համատեղ ուժերով կկարողանան մասնակից երիտասարդներին փոխանցել համապատասխան գիտելիքներ: Միաժամանակ՝ դասընթացների մասնակիցներին ներգրավել Տոնացույցի հերթական տոնի կազմակերպական թիմում՝ ազգային տոների կազմակերպման ու անցկացման փորձ ձեռք բերելու համար: Համատեղ ուժերով մշակել ազգային-ավանդական տոների կազմակերպման ուղեցույց թե՛ Հայաստանի, թե՛ Սփյուռքի երիտասարդ առաջնորդների, թե՛ մշակութային ու հասարակական կառույցների համար: